در ابتدا شایسته است متذكر شویم كه در زمان غیبت كبری، این گونه نیست كه مطلقاً و به طور كلی دیدن امام عصر(علیه السلام) ممكن نباشد، و آن حضرت هیچ گونه ملاقاتی با انسانها، حتی افراد شایسته و صالح، نداشته باشند. بنابراین فی الجمله ملاقات آن حضرت ممكن است ولی این ادعا از همه كس و در هر حال پذیرفته نیست، بلكه قابلیت ها و شرائط خاصی میخواهد كه برای هر كس فراهم نمیشود.
مواردی
از ملاقاتهای با امام(عج) به نقل معتبر ثابت است. كسانی كه به دیدار حضرت
مهدی(علیه السلام) نائل شدهاند و یا میشوند چند دستهاند: 1ـ كسانی كه
حضرت را میبینند ولی نمیشناسند؛ چنان چه نائب دوم امام زمان(ع) فرمود: «و
یرونه و لا یعرفونه»(توجهات امام عصر(عج) به مراجع ـ باقرزاده بابلی)
2ـ
كسانی كه حضرت را میبینند و میشناسند؛ مانند نائبان چهارگانه در زمان
غیبت صغری، و بعضی از بزرگان دین در زمان غیبت كبری، همچون علامه
بحرالعلوم.
3ـ كسانی كه هم حضرت را میبینند و هم با ایشان سلام و سخن دارند؛ مانند حاج علی بغدادی و علامه بحرالعلوم و مقدس اردبیلی.
4ـ كسانی كه حضرت به عیادت آنها میروند؛ مانند حاج ملاعباس تربتی و حاج سید عبدالله رفیعی.
5ـ كسانی كه حضرت با آنان هم سفره میشوند؛ مانند آقا شیخ حسین نجفی.
در
آخر به یك نكته توجه كنید: در روایات هست كه در آخرالزمان مؤمنینی هستند
كه حضرتش همیشه در زندگی آنان حضور دارند، و گویا یك لحظه از آن امام همام
غافل نمیشوند، به گونهای كه غیبت آن حضرت به منزله حضور می باشد؛ یعنی
از مرحله "عدم بصیرت" به مرحله "بصیرت" رسیدهاند. اینان با فضیلتترین
مردم دنیا هستند.
متن روایت از این قرار است:
امام سجاد(علیه السلام) به ابوخالد كابلی میفرمایند:
«مردم
اهل زمان غیبت مهدی كه معتقد به امامت او هستند و منتظر ظهور او
نشستهاند، بافضیلت ترین مردم دنیا هستند؛ زیرا خدا عقل و فهمی به آنان عطا
كرده كه "غیبت" نزد آنان به منزله ظهور و "مشاهده" گشته است. آنها همانند
مجاهدین در ركاب پیامبرند و از مخلصین و شیعیان صادق ما هستند؛ آنها به طور
پنهانی و آشكار بسوی دین خدا دعوت میكنند. آری انتظار فرج از بزرگترین
اعمال است.»(منتخب الاثر، آیت الله صافی گلپایگانی، ص244)
در
مورد كلمه "مشاهده" در بعضی احادیث آمده است اگر كسی ادعای مشاهده امام
زمان(عج) را كند، از او نپذیرید و او را تكذیب كنید. مثلاً در یكی از
نامههایی كه امام زمان(عج) به نائب چهارم"علی بن محمد سمری" نوشتهاند
آمده است:
« بسم الله الرحمن الرحیم
ای
علی بن محمد سمری تا 6 روز دیگر از دنیا میروی در مورد"نیابت" كسی را
تعیین نكن زیرا غیبت ثانیه ـ یا تامه ـ شروع میشود تا زمانی كه خدا اجازه
ظهور دهد؛ و این پس از آن است كه دلها سخت شود و بی عدالتی زمین را
فراگیرد. به زودی كسانی از شیعه ادعای مشاهده میكنند بدانید هر كس قبل از
خروج سفیانی و صیحه آسمانی چنین ادعایی كند دروغگوی فریبكار است "و لا حول و
لا قوة الا باالله العلی العظیم".»
معنا
و مفهوم مشاهده در این گونه احادیث و توقیعات به معنای دیدن تنها نیست،
بلكه به معنی آن است كه كسی ادعا كند او امام زمان(عج) را دیده و امام او
را به عنوان نایب خود و نماینده خاص خود تعیین كردهاند. پس آنان كه قبل از
"خروج سفیانی و صیحه آسمانی"، ادعای نیابت خاص و سفارت از طرف امام
زمان(عج) را می كنند باید تكذیب شوند.